MENÜ ☰
Çocuk ve Genç » Çocuk Edebiyatı, Manşet » Yaşlara Göre Kitap Seçimi
Yaşlara Göre Kitap Seçimi

Çocukların alaka duydukları konular ve gereksinimler göz önünde bulundurularak kitap seçimi yapılmalıdır. Aile ve öğretmenler, kitap seçiminde rehber konumundadır.
Birincil amaç, çocukta okuma arzusu uyandırmaktır. Bunun için de kitapta, eğitici ögelerin yanı sıra çocuğun dikkatini çekecek nitelikte eğlendirici, mizahi ve merak uyandırıcı bir takım ögelere de yer verilmiş olması gerekmektedir. Bilhassa okul öncesi çocuğuna yönelik ürünlerde oyun tadı bulunmasına dikkat edilmelidir.
Kitabın çocuğun estetik duygusunu geliştirecek bir edebî değeri de bulunmalıdır. Çocukta sanat anlayışının oluşması ve gelişmesi amacıyla gerek kurgu gerek dil ve üslup gibi estetik unsurlar bakımından nitelikli çocuk kitaplarının okunması gereklidir.
Çocuk eğitimi, psikolojisi ve sosyolojisi alanında bilgi sahibi olan, çocuk dünyasını iyi tanıyan yazarlar; çocukların dünyasıyla daha iyi bir ilişki kurabilmektedir. Yazar seçimi bu noktada önemli hâle gelir. Kitap, gerek karakterleri gerek konusu açısından çocuğun gündelik hayatıyla doğrudan ilişkili olmalıdır. Bu durum, çocuğun hikâyenin kahramanıyla kendi arasında duygu, düşünce ve davranışlar açısından benzerlikler bulunması ve kendisini özdeşleştirebilmesi açısından önemlidir.
Çocukların gerçekçi ve didaktik kitapları sürekli okuması psikolojileri açısından pek faydalı olmayabilir. Tabiatında düş kurma eylemi olan çocuğun, kendisine öğütler veren, doğru ve yanlış ayrımını keskin bir dille belirten bütünüyle gerçekçi kitaplar okuması, okuma isteğine gem vuracağı gibi düş gücünü de köreltebilir. Çocuklar, düş kurmaya ihtiyaç duyarlar ve düş kurmayı severler. Çevrelerindeki her nesne her hayvan ve her insan, onların fantezilerinin bir parçası olabilir. Çocuğun düş kurması, yaratıcılığının gelişmesine ve zihinsel gelişmesine katkı sağlar ve karakteri bu düşler vasıtasıyla şekillenir.
Fantastik çocuk edebiyatının temel işlevi, çocuğun düş gücünü geliştirirken aynı zamanda ona okuma sevgisi aşılamaktır. Çocuklar bilhassa fantezilerinin gerçekleştiği kitapları okumayı severler. Cansız varlıkların ve hayvanların kişileştirilmesi gibi olağandışı durumlar, onların gerçekleşmesini arzu ettikleri fantezileri arasında yer alır.
Fantastik ögelerin çocuk kitaplarında kullanılmasının gayesi; yaşadığımız dünyanın gerçekliğinden, baskıcılığından, kurallarından uzaklaştırarak çocukların yeni dünyalarına yelken açmalarına imkân tanımak ve bilimin kesin kurallarıyla hakim olduğu dünyamızda yeni ufuklar keşfetmelerini sağlamaktır. Çocukların düş gücünün gelişmesine katkı sağlayarak yaratıcılıklarını ortaya çıkaran fantastik çocuk edebiyatı, aynı zamanda çocukların ilgi ve beklentilerini karşılayarak dikkatlerini çeker ve onları okumaya yönlendirir. Bu nedenle hangi yaş grubuyla ilişkili olursa olsun içinde fantastik ögeler barındıran metinlerin çocuğa okunması ve okutulması yararlı olacaktır. Ancak çocuklar düşsel dünya ile gerçek dünya arasında bağ kurabilmeleri için fantastik ögelerin dozajı iyi ayarlanmalıdır.
Yaşlara göre kitap seçerken şu hususlara dikkat edilmelidir.
0-3 yaş
 Müzikli, sesli, parlak renkli  Dokunsal olarak uyaran  Tanıdık nesnelerin olduğu  Az kelimeli ve kelimelere ait bol resimli olan (hayvan, eşya vb.)  Kolay yıpranmayacak kalitede  Ellerinin boyutuna uygun  Bu resimli kitaplara dokunma, elde tutma ile süreç başlar. Çevreyi tanımasına, çevreyle ilişki kurmasına, dilinin gelişmesine, algılama kapasitesinin artmasına yardımcı olur.

3-5 yaş
 Kahraman figürleri olan masallar  Tanıdık durumların anlatıldığı  Nesneleri sınıflandırabileceği  İyi resmedilmiş  Hayal gücünü harekete geçiren metinlerin önem kazandığı  Konuları sade, resimleri öyküyü anlatacak güçte olmalıdır.  Çocuğa okunan kitap, kavramsal gelişimine ve kişiliğinin temellerine katkı yanında öğrenme isteğini ve merakını tatmin etmeye, soru sormaya teşvik etmeye yardımcı olmalıdır.

5-8 yaş
 Güçlü hikâyeleri olan  Kavram ve dil yönünden gelişmiş  Karakterleri güçlü  Sadece iyi ve doğruyu değil, kötü-yanlış karakterleri de içeren  Bilinen kelimeleri içeren  Gerçek hikâyelerden alıntıları olan  Yeni bilgileri öğreten, eğitici  Okumayı yeni öğrenenler için kısa ve büyük harflerle yazılmış  İlgi alanına giren kitaplar olmalıdır.  Hayal gücünü kullanarak yorumlar yapmayı, yeni şeyler denemeyi, duygu ve düşünceleri tanımayı, dilini uygun kullanmayı okunan kişiyle fiziksel ve duygusal yakınlaşmayı sağlar.

8-12 yaş
 Çocuğun karakter ve zevkine uygun  Sadece mesaj kaygısı taşımayan, beyin fırtınası yapabileceği  Türkçenin uygun kullanıldığı  Yaratıcılığını kışkırtan, sonunu kendi tamamlayabileceği  İlişkiler konusunda destekleyici, iyinin yanında kötüye de yer veren  Farklı kültürleri tanıyabileceği, evrensel iyi çevirisi olan  Duygusal macera türü, öğretici ya da mesaj verici özelliği abartılmamış kitapları seçebiliriz.
İlgi alanına yönelik her yeni bilgi ve kahraman onu heyecanlandıracak, okuma isteğini artırmaya başlayacaktır. Heyecanlı maceralı olaylar ya da duygularını bulabileceği kitaplar ilgisini çekecektir.

📆 20 Ekim 2014 Pazartesi 01:35   ·   💬 0 yorum   ·  
Folklor Akademi Dergisi

YAZARLAR

SÖYLEŞİ

ANKET

Sitemizi nasıl buldunuz?

Sonuçları görüntüle

Yükleniyor ... Yükleniyor ...