Erken dönemde müdahale programı, çocuğun doğumdan itibaren ilk üç yıl içerisinde özel durumuna uygun ihtiyaçlarını karşılamayı sağlayan bir destek hizmetidir. Bu programlar özel gereksinimli çocukların büyümesini ve gelişmesini destekler. Özellikle erken çocuklukta bu eğitimlere başlamak çocuğun ilerlemesine fazlasıyla katkı sağlar.
İletişim becerisi hepimiz için oldukça mühim bir beceri. Özel gereksinimli çocuklarda genellikle alıcı dil gelişirken ifade edici dilde gerilikler gözlemlenebiliyor. Çeşitli kas yetersizlikleri, rol model almadaki yetersizlikler geriliğe sebep olabilir. Dolayısıyla çocuğun iletişim becerilerini desteklemekte ebeveynlere oldukça iş düşüyor. Bu süreçte çocuğun yapamadıklarına değil, yapabildiklerine odaklanılmalıdır. Her çocuğun gelişimi farklıdır bunu unutmamalıyız.
Çocuğun uyanık olduğu her an, çocuk için en iyi öğrenme anıdır. Çocuk her an iletişime geçmek ister. Bu anlar ebeveynler için öğretim anı çocuk için ise öğrenme anıdır. Çocuk etrafını izler ve anlamlandırmaya çalışır. Anlamlandırma sürecinde ise en büyük görev, çocukla en çok vakit geçiren kişiye düşer. Çocuğunuzun en iyi öğretmeni her zaman sizsiniz. Örnek olarak çocuk etrafında birçok nesne olmasına rağmen eline bir çatal alıyorsa bu “ben bununla ilgileniyorum ve bununla ilgili öğrenmeye açığım” anlamına gelir. Çocuk eline bir çatal aldığında bakar, çevirir, koklar, farkına varır ancak; bunun çatal olduğunu ve işlevini çevresindeki yetişkinler dilsel bir girdi verdiğinde öğrenir. Çocuk çatalı eline aldığında size düşen görev; “aaa bu bir çatal, bak bununla yemek yeriz, nasıl nım-nım-nım” şeklinde bir dilsel girdi vermektir. Bu çocuk için oldukça öğretici olacaktır.
Çocuğa ne kadar çok dilsel girdi verirsek yaşantısını o denli genişletmiş oluruz. Yani bu demektir ki her şey hakkında konuşacağız ve çocuğun iletişime geçmesi için fırsat vereceğiz. Çocuğun iletişime geçmesine izin vermezsek, o bir şey istemeden biz isteklerini ona sunarsak çocuğun konuşmasının gecikmesi muhtemeldir. Çocuğun yaş ve dil konuşma seviyesine göre isteklerini ifade etmesine izin vermeliyiz. Örneğin sütü gösterdiğinde hemen vermeyeceğiz. Gelişimine göre “süt ver, süt, sü…” gibi ne kadar konuşuyorsa o kadarını duyacağız ve sütü ardından vereceğiz. Yani o leb demeden biz leblebiyi anlamış tavırlar sergilemeyeceğiz.
İletişim Becerilerinin Desteklenmesi İçin Bazı Öneriler:
- Çocuğunuzun dil kaslarını güçlendirmek için dudaklarına, yanaklarına ve çenesinin iç kısmına reçel gibi sevdiği bir tatlıyı sürün ve bunları yalatın.
- Çocuğunuzun kullandığı eşyaların isimlerini ona söyleyin, söylerken eşyaların kendisini veya resmini gösterin.
- Sesleri taklit etmesini sağlayın. Öksürme, hapşırma gibi.
- Deterjanla baloncuk yapma ve üfleme oyunu oynayın.
- Aile bireylerinin olduğu bir fotoğraf albümü hazırlayın. Fotoğraflara bakarak aile bireyleri hakkında konuşun.
- Yeni bir kelime öğretirken bol bol tekrarlayın. Öğretilen kelimenin kendisini veya resmini mutlaka gösterin.
- Ona kitap okuyun birlikte resimlerine bakın.
Kaynakça: Batu, S. (2009). “Down Sendromlu Çocuklar ve Gelişimi”. Ankara.
Diken, İ.H. (2019). Erken Çocukluk Döneminde Dil Becerilerini Geliştirme. Ankara.
YAZARLAR
SÖYLEŞİ
ANKET
Yükleniyor ...